بررسی تخصصی انواع کود و بذر

بهترین زمان برای مصرف کود جلبک دریایی معمولاً در فصل‌های رشد گیاهان است. برای بیشتر گیاهان، این زمان‌ها به شرح زیر است:

اوایل بهار: زمانی که گیاهان به رشد خود شروع می‌کنند، می‌توان کود جلبک دریایی را برای تقویت رشد ریشه و بهبود سلامت عمومی گیاه استفاده کرد.

اواسط بهار و تابستان: در این دوره، هنگامی که گیاهان در فاز رشد فعال هستند، کود جلبک دریایی می‌تواند به عنوان تقویت‌کننده برای رشد سریع‌تر و افزایش مقاومت به تنش‌های محیطی مانند دما و کمبود آب مفید باشد.

پاییز: در این زمان می‌توانید از کود جلبک دریایی برای تقویت گیاهان و آماده کردن آن‌ها برای فصل خواب استفاده کنید.

به طور کلی، کود جلبک دریایی زمانی بهترین اثر را دارد که گیاه در حال رشد فعال است، اما می‌توان از آن در هر زمانی برای تقویت خاک و گیاه استفاده کرد.

سمپاشی موتوری در دسته ادوات کشاورزی پرکاربرد قرار می گیرد و در کوتاه‌ ترین زمان ممکن مساحت زیادی را سمپاشی می‌ کند. این سمپاش قادر به پمپاژ نمودن ذرات ریز مایع سم و پاشش آن ها با فشار زیاد است. این دستگاه عمل آفت کشی باغات و زمین‌ های کشاورزی وسیع را آسان می نماید. موتوری که برای ساخت این نوع سمپاش مورد استفاده قرار می گیرد، راندمان کاری آن را افزایش می دهد. دو نوع سمپاش موتوری پشتی لانسی و اتومایزر فرآیند سمپاشی را نسبت به سمپاش دستی راحت تر و سریع تر می‌ کنند. 

موتوری که در این نوع سمپاش تعبیه شده قادر به تامین فشار لازم برای پاشیدن سم می باشد. سمپاش موتوری مایعی که درون مخزن قرار دارد را فشرده می کند. قطرات سم مایع پس از خروج از دستگاه و مخلوط شدن با جریان هوا به ذرات بسیار کوچکی تبدیل می‌ شوند. عملکرد این نوع سمپاش به این گونه است که مایع سم از طریق پمپ از مخزن مکیده می‌ شود و با فشار بسیار زیاد  به طرف شلنگ‌ های خروجی هدایت می‌ گردد. اجزا انواع سمپاش موتوری عبارتند از موتور محرک بنزینی، پمپ سمپاش پیستونی، مخزن سم، شلنگ، همزن، شیرآلات.

انواع سموم و حشره کش‌ هایی که برای آفت کشی محصولات زراعی مورد استفاده قرار می‌ گیرند، ممکن است خاصیت خورندگی داشته باشند. به همین خاطر بهترین مخزن برای این سمپاش ها مخزن‌ های مقاوم در برابر خوردگی مانند فولاد ضد زنگ و یا فایبرگلاس هستند. توان مورد نیاز برای عملکرد این نوع سمپاش‌ با استفاده از بنزین تامین می‌ شود. امکان پاشش سم به طول حداقل ۸ متر وجود دارد و گنجایش مخزن آن ۱۰ لیتر است.

پتاسیم (K) یک ماده مغذی ضروری مورد نیاز گیاهان در مقادیر زیاد است. از مهم ترین نقش آن می‌توان به تنظیم فشار آب گیاه، فعال کردن آنزیم ها، متعادل کردن بارهای الکتریکی، انتقال قندها و نشاسته ها، افزایش فتوسنتز و افزایش مقاومت گیاه  اشاره کرد. کودهای حاوی پتاسیم عموما  به همراه دو یا چند ماده مغذی  تولید می‌ شوند و از مهم ترین آن ها می‌ توان به کلرید پتاسیم (KCl)، سولفات پتاسیم (K2SO4) و نیترات پتاسیم (KNO3) اشاره کرد.

کودکلروپتاسیم: کلرور پتاسیم دارای تقریبا 61 درصد پتاسیم می باشد، با این حال مصرف کلرورپتاسیم در مواردی که به مقدار زیادی پتاسیم نیاز است توصیه نمی‎‌ شود زیرا احتمال مسمومیت ناشی از فراوانی کلر پیش می آید.

کود سولفات پتاسیم:  این کود به نام سولوپتاس نیز شناخته می‌ شود. یکی از بهترین کودهای پتاسیم به حساب می‌آید، قابلیت انحلال بسیار بالایی دارد و به دلیل اندازه بسیار ریز ذرات، مانع از ایجاد رسوب در سمپاش و سیستم های آبیاری شده است. سولوپتاس را علاوه بر مصرف برگی، از طریق آب آبیاری و کاربرد در خاک نیز می‌ توان مصرف کرد. علاوه بر این سولوپتاس به عنوان منشاء تامین پتاسیم و گوگرد در کشت های هیدروپونیک  استفاده می شود.

کود پتاسیم نیترات: کود پتاسیم نیترات یکی از گران ترین انواع کود پتاس است. پرورش دهندگان گیاهان گران قیمت زمانی که نیاز به استفاده از کود نیتروژن دار بدون کلر داشته باشند، می توانند پتاسیم نیترات را انتخاب کنند.

پتاسیم فسفات: فسفر نیز مانند پتاسیم یکی از عناصر ضروری برای کشت گیاه و غنی سازی خاک است. یکی از ویژگی های این کود این است که با کودهای حاوی نیتروژن نیز سازگار بوده و می توان هر دو مدل کود را در کنار هم استفاده نمود.

رشد و توسعه گیاهان:

کود کامل گرانوله حاوی ترکیبات متعادلی از عناصر غذایی اصلی مورد نیاز گیاهان است. این کود شامل عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم است که برای رشد و توسعه سالم گیاهان بسیار اهمیت دارند. همچنین، کود کامل گرانوله علاوه بر عناصر ماکرو می‌تواند حاوی عناصر میکروی مورد نیاز گیاهان نظیر روی، مس و منگنز است. این کودها با فراهم کردن تمامی عناصر غذایی مورد نیاز  برای گیاهان، به بهبود عملکرد آنها و افزایش عملکرد محصولات کمک می‌ کنند. 

بهبود خصوصیات خاک:

استفاده از کودهای کامل گرانوله می ‌تواند به بهبود خصوصیات خاک کمک کند. این کودها با افزایش ترکیبات آلی خاک، ساختار خاک را بهبود می‌ بخشند و برای حفظ رطوبت خاک و تهویه مناسب آن مؤثر هستند. همچنین، با افزایش توانایی خاک در نگهداری عناصر غذایی و تسهیل جذب آنها توسط گیاهان، به بهره ‌وری  و جذب بهتر مواد مغذی کمک می‌ کنند.

افزایش مقاومت گیاهان:

کود کامل گرانوله می ‌تواند مقاومت گیاهان در برابر بیماری ‌ها، آفات و شرایط استرسی مانند خشکی و سرما را افزایش دهد. عناصر غذایی موجود در این کودها به رشد و تقویت ساختار گیاهان کمک می‌کنند و سیستم ایمنی گیاهی را تقویت می نمایند. در نتیجه، گیاهان می‌ توانند با شرایط نامساعد محیطی بهتر سازگاری پیدا کنند و به مشکلات مختلف مقاومت نشان دهند. 

ودهای فسفر بالا دارای غلظت بالای فسفر می ‌باشند. فسفر یکی از سه عنصر غذایی اصلی (نیتروژن، فسفر، پتاسیم) برای رشد گیاهان است. استفاده از این نوع کودها می ‌تواند باعث تقویت ریشه ‌ها شود و رشد آنها را تحریک نماید. حضور ریشه‌ های قوی و سالم به گیاهان کمک می‌کنند تا آب و عناصر غذایی را از خاک جذب کنند و عملکرد بهتری داشته باشند. با استفاده از این کود، میزان فسفر در خاک افزایش می ‌یابد و ممکن است مقداری از آن به صورت طولانی مدت در خاک باقی بماند و برای گیاهان در دوره ‌های بعدی نیز قابل استفاده باشد. این ویژگی می ‌تواند به بهبود ورمی‌کمپوست و تثبیت فسفر در خاک کمک نماید. فسفر برای تشکیل میوه و بذر در گیاهان نیز  بسیار اساسی است. با استفاده از کود فسفر بالا، میزان تولید میوه و بذر در گیاهان بیشتر می شود و کیفیت آنها نیز بهبود می ‌یابد.

با استفاده از کودهای کامل شامل فسفر، نیتروژن و پتاسیم، می ‌توان عوامل موردنیاز برای رشد و توسعه گیاهان را بهبود بخشید و عملکرد آنها را افزایش داد. کودهای فسفر بالا به عنوان یک منبع تغذیه متعادل در کشاورزی و باغبانی به کار می‌ روند و در بهبود کیفیت محصولات نقش مهمی دارند.

رشد ریشه‌ها: فسفر به توسعه و رشد ریشه‌ها کمک می‌کند که باعث می‌شود گیاه بتواند مواد مغذی و آب را به راحتی جذب کند.

تولید انرژی: فسفر در تولید ATP (آدنوزین تری‌فسفات) که منبع اصلی انرژی گیاه است، نقش دارد.

تولید و رشد گل‌ها: فسفر به ویژه در مرحله گل‌دهی و میوه‌دهی نقش حیاتی دارد. به همین دلیل گیاهانی که میوه یا گل تولید می‌کنند نیاز بیشتری به فسفر دارند.

بهبود فتوسنتز: فسفر در فرآیند فتوسنتز و تبدیل انرژی نوری به انرژی شیمیایی نقش دارد.

تقویت دیواره‌های سلولی: فسفر در تشکیل و تقویت دیواره‌های سلولی گیاهان مؤثر است.

علائم کمبود فسفر در گیاهان:

زردی برگ‌ها (به‌ویژه در برگ‌های پیر): گیاهانی که فسفر کم دارند، برگ‌های قدیمی‌تر آن‌ها به زردی می‌روند.

رشد کند و ضعیف: کمبود فسفر می‌تواند باعث توقف رشد گیاهان یا رشد کند آن‌ها شود.

توقف رشد ریشه‌ها: فسفر برای رشد ریشه‌ها ضروری است، بنابراین گیاهانی که فسفر کم دارند، ریشه‌های ضعیفی دارند.

گل‌دهی ضعیف یا عدم گل‌دهی: گیاهانی که به مقدار کافی فسفر ندارند، ممکن است گل‌های ضعیف یا کمی تولید کنند.

مقدار مصرف کود کامل گرانوله بستگی به نیاز گیاه، نوع خاک، و هدف کودی دارد. به‌طور کلی، مقدار مصرف این کود برای گیاهان مختلف به شرح زیر است:

برای گیاهان زراعی:

حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم در هکتار از کود کامل گرانوله برای گیاهان زراعی مانند گندم، جو، برنج و غیره توصیه می‌شود.

در صورتی که خاک ضعیف باشد یا گیاه به تغذیه بیشتری نیاز داشته باشد، مقدار مصرف ممکن است افزایش یابد.

برای سبزیجات و محصولات باغی:

برای سبزیجات (مانند گوجه‌فرنگی، خیار، فلفل، کاهو و غیره) معمولاً ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم در هکتار از کود کامل گرانوله توصیه می‌شود.

برای گیاهان حساس به کود یا در خاک‌های غنی‌تر، مقدار مصرف را می‌توان کاهش داد.

برای درختان میوه:

درختان میوه مانند سیب، پرتقال، خرما و غیره به‌طور معمول نیاز به کوددهی بیشتری دارند.

برای درختان میوه، ۴۰۰ تا ۶۰۰ کیلوگرم در هکتار از کود کامل گرانوله برای گیاهان جوان توصیه می‌شود، و برای درختان بالغ معمولاً ۵۰۰ تا ۸۰۰ کیلوگرم در هکتار استفاده می‌شود.

برای گل‌ها و گیاهان زینتی:

برای گیاهان زینتی، گل‌ها و درختچه‌های تزئینی، ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار از کود کامل گرانوله کافی است.

همچنین، برای گیاهان خانگی می‌توان از این کود به‌صورت مخلوط در خاک گلدان با نسبت ۱-۲ قاشق چای‌خوری در هر ۳-۵ لیتر خاک استفاده کرد.

گیاهان مواد مغذی مورد نیاز خود را از خاک تامین می کنند. زمانی که خاک کمبود مواد مغذی داشته باشد، گیاهان دچار کمبود می شوند. کود نیترات کلسیم مانند یک مرهم برای کمبود و بیماری های گیاهان عمل میکند. در ادامه به برخی از اصلی ترین کاربرد های این کود اشاره خواهیم کرد.

1. برای کمبود کلسیم گیاه

کود نیترات کلسیم برای جلوگیری از کمبود کلسیم گیاه یا رساندن میزان کلسیم گیاه به حد مطلوب کاربرد دارد. افزایش میزان کلسیم در گیاه می تواند قدرت برگ ها، میوه ها و ریشه ها را افزایش دهد.

2. برای کمبود نیتروژن گیاه

نیترات کلسیم به گیاه دوز مناسبی از نیتروژن را وارد میکند. با این نیتروژن تولید انرژی گیاه افزایش پیدا خواهد کرد. مانند کمبود کلسیم، کمبود نیتروژن نیز اگر به موقع درمان نشود می تواند باعث مرگ و از دست رفتن گیاه شود. به همین دلیل است که نیتروژن ماده تشکیل دهنده اصلی اغلب کود های شیمیایی می باشد.

3. برای جلوگیری از بیماری

یکی از مهمترین کاربرد های کود نیترات کلسیم جلوگیری از بیماری برای گیاهان در حال رشد است. پوسیدگی انتهای شکوفه ها، لکه های چوب پنبه ای، سوراخ شدن سیب و... همگی با استفاده از این کود قابل درمان یا پیشگیری هستند.

کودهای میکرو (Micronutrient Fertilizers) شامل عناصری هستند که گیاهان به مقدار کم، اما ضروری به آنها نیاز دارند. این عناصر نقش کلیدی در رشد و متابولیسم گیاه ایفا می‌کنند و کمبود آنها می‌تواند به کاهش عملکرد و کیفیت محصول منجر شود. انواع کودهای میکرو بر اساس عناصر تشکیل‌دهنده آنها و شکل کاربردشان به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:

1. کودهای میکرو تک‌عنصری

این کودها شامل یک عنصر خاص هستند که برای رفع کمبود یک عنصر در خاک یا گیاه استفاده می‌شوند. نمونه‌ها:

کود آهن (Fe):

سولفات آهن: مناسب برای خاک‌های قلیایی.

کلات آهن (EDDHA، EDTA): جذب بهتر در خاک‌های آهکی و قلیایی.

کود روی (Zn):

سولفات روی: رایج‌ترین نوع، به‌صورت پودر یا گرانول.

کلات روی: برای شرایطی که نیاز به جذب سریع‌تر باشد.

کود مس (Cu):

سولفات مس: برای رفع کمبود مس و کنترل برخی بیماری‌های قارچی.

کود منگنز (Mn):

سولفات منگنز: برای خاک‌های با pH بالا.

کلات منگنز: مناسب برای کاربرد در محلول‌های آبیاری.

کود بور (B):

بوراکس: برای رفع کمبود بور در خاک.

اسید بوریک: برای کاربرد در محلول‌پاشی.

کود مولیبدن (Mo):

مولیبدات سدیم یا آمونیوم: برای گیاهان حساس به کمبود مولیبدن مانند حبوبات.

2. کودهای میکرو چندعنصری

این کودها ترکیبی از چند عنصر میکرو هستند و برای تأمین همزمان چندین عنصر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مزایا: مناسب برای خاک‌هایی که چندین کمبود دارند.

مثال‌ها:

مخلوط سولفات‌های میکرو: شامل آهن، روی، منگنز، و مس.

کلات‌های چندعنصری: ترکیبی از کلات‌های مختلف برای کاربرد در خاک یا محلول‌پاشی.

3. کودهای میکرو کلاته

کلات‌ها ترکیبات آلی هستند که عنصر میکرو را در خود محصور می‌کنند و باعث افزایش جذب آن توسط گیاه می‌شوند. این کودها به‌ویژه در خاک‌های قلیایی و آهکی مفید هستند.

انواع رایج کلات‌ها:

EDDHA: بسیار مؤثر برای آهن در خاک‌های قلیایی.

EDTA: مناسب برای عناصر مختلف مانند روی، مس، و منگنز.

DTPA: برای آهن در خاک‌های نسبتاً قلیایی.

مزایا: قابلیت جذب بالا و کاهش احتمال تثبیت عنصر در خاک.

بهترین زمان مصرف کودهای میکرو (ریز مغذی‌ها) به نیازهای گیاه و شرایط محیطی بستگی دارد. این عناصر (مانند آهن، روی، منگنز، مس، مولیبدن، و بور) نقش حیاتی در فرآیندهای فیزیولوژیکی گیاه دارند و معمولاً در مقدار کم مورد نیاز هستند. در ادامه، بهترین زمان‌ها برای مصرف کودهای میکرو شرح داده شده است:

1. در مراحل حساس رشد گیاه

کودهای میکرو بهتر است در مراحل رشد حساس گیاه که نیاز به عناصر ریز مغذی افزایش می‌یابد، استفاده شوند:

در مراحل رشد اولیه:

برای بهبود ریشه‌زایی و رشد اولیه گیاه.

در دوره رشد رویشی:

برای بهبود فتوسنتز، افزایش تولید کلروفیل و سلامت برگ‌ها.

در زمان گلدهی و میوه‌دهی:

برای تقویت گلدهی، تشکیل میوه و افزایش کیفیت محصول.

2. در زمان بروز علائم کمبود

اگر گیاه علائمی مانند زرد شدن برگ‌ها (کمبود آهن)، لکه‌های زرد (کمبود منگنز)، یا کاهش رشد (کمبود روی) نشان داد، مصرف کودهای میکرو می‌تواند کمک‌کننده باشد. در این موارد، محلول‌پاشی جذب سریع‌تری خواهد داشت.

3. در صبح زود یا عصر

برای محلول‌پاشی کودهای میکرو:

صبح زود: زمانی که دمای هوا پایین و روزنه‌های برگ باز هستند.

عصر: بعد از کاهش گرما و نور مستقیم خورشید.

این زمان‌ها باعث می‌شوند کود بهتر جذب شود و از تبخیر سریع جلوگیری شود.

4. قبل از تنش‌های محیطی

مصرف کودهای میکرو قبل از بروز تنش‌هایی مثل کم‌آبی، گرما یا سرمای شدید، می‌تواند مقاومت گیاه را افزایش دهد.

همچنین، در خاک‌هایی با pH بالا یا پایین که جذب ریزمغذی‌ها محدود است، مصرف منظم کودهای میکرو توصیه می‌شود.

5. در دوره‌های سالانه مناسب

برای گیاهان دائمی و باغی (درختان میوه):

در اوایل بهار (شروع رشد فعال) و قبل از گلدهی.

پس از برداشت محصول برای تقویت ذخایر گیاه.

برای گیاهان زراعی:

در مراحل اولیه رشد و در صورت نیاز در مراحل میانی.

6. در زمان مصرف خاکی

کودهای میکرو به صورت خاکی معمولاً در هنگام آماده‌سازی زمین قبل از کاشت یا همراه با آبیاری استفاده می‌شوند. این روش در خاک‌های فقیر از نظر ریزمغذی‌ها توصیه می‌شود.