بررسی تخصصی انواع کود و بذر

رشد ریشه‌ها: فسفر به توسعه و رشد ریشه‌ها کمک می‌کند که باعث می‌شود گیاه بتواند مواد مغذی و آب را به راحتی جذب کند.

تولید انرژی: فسفر در تولید ATP (آدنوزین تری‌فسفات) که منبع اصلی انرژی گیاه است، نقش دارد.

تولید و رشد گل‌ها: فسفر به ویژه در مرحله گل‌دهی و میوه‌دهی نقش حیاتی دارد. به همین دلیل گیاهانی که میوه یا گل تولید می‌کنند نیاز بیشتری به فسفر دارند.

بهبود فتوسنتز: فسفر در فرآیند فتوسنتز و تبدیل انرژی نوری به انرژی شیمیایی نقش دارد.

تقویت دیواره‌های سلولی: فسفر در تشکیل و تقویت دیواره‌های سلولی گیاهان مؤثر است.

علائم کمبود فسفر در گیاهان:

زردی برگ‌ها (به‌ویژه در برگ‌های پیر): گیاهانی که فسفر کم دارند، برگ‌های قدیمی‌تر آن‌ها به زردی می‌روند.

رشد کند و ضعیف: کمبود فسفر می‌تواند باعث توقف رشد گیاهان یا رشد کند آن‌ها شود.

توقف رشد ریشه‌ها: فسفر برای رشد ریشه‌ها ضروری است، بنابراین گیاهانی که فسفر کم دارند، ریشه‌های ضعیفی دارند.

گل‌دهی ضعیف یا عدم گل‌دهی: گیاهانی که به مقدار کافی فسفر ندارند، ممکن است گل‌های ضعیف یا کمی تولید کنند.

مقدار مصرف کود کامل گرانوله بستگی به نیاز گیاه، نوع خاک، و هدف کودی دارد. به‌طور کلی، مقدار مصرف این کود برای گیاهان مختلف به شرح زیر است:

برای گیاهان زراعی:

حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم در هکتار از کود کامل گرانوله برای گیاهان زراعی مانند گندم، جو، برنج و غیره توصیه می‌شود.

در صورتی که خاک ضعیف باشد یا گیاه به تغذیه بیشتری نیاز داشته باشد، مقدار مصرف ممکن است افزایش یابد.

برای سبزیجات و محصولات باغی:

برای سبزیجات (مانند گوجه‌فرنگی، خیار، فلفل، کاهو و غیره) معمولاً ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم در هکتار از کود کامل گرانوله توصیه می‌شود.

برای گیاهان حساس به کود یا در خاک‌های غنی‌تر، مقدار مصرف را می‌توان کاهش داد.

برای درختان میوه:

درختان میوه مانند سیب، پرتقال، خرما و غیره به‌طور معمول نیاز به کوددهی بیشتری دارند.

برای درختان میوه، ۴۰۰ تا ۶۰۰ کیلوگرم در هکتار از کود کامل گرانوله برای گیاهان جوان توصیه می‌شود، و برای درختان بالغ معمولاً ۵۰۰ تا ۸۰۰ کیلوگرم در هکتار استفاده می‌شود.

برای گل‌ها و گیاهان زینتی:

برای گیاهان زینتی، گل‌ها و درختچه‌های تزئینی، ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار از کود کامل گرانوله کافی است.

همچنین، برای گیاهان خانگی می‌توان از این کود به‌صورت مخلوط در خاک گلدان با نسبت ۱-۲ قاشق چای‌خوری در هر ۳-۵ لیتر خاک استفاده کرد.

گیاهان مواد مغذی مورد نیاز خود را از خاک تامین می کنند. زمانی که خاک کمبود مواد مغذی داشته باشد، گیاهان دچار کمبود می شوند. کود نیترات کلسیم مانند یک مرهم برای کمبود و بیماری های گیاهان عمل میکند. در ادامه به برخی از اصلی ترین کاربرد های این کود اشاره خواهیم کرد.

1. برای کمبود کلسیم گیاه

کود نیترات کلسیم برای جلوگیری از کمبود کلسیم گیاه یا رساندن میزان کلسیم گیاه به حد مطلوب کاربرد دارد. افزایش میزان کلسیم در گیاه می تواند قدرت برگ ها، میوه ها و ریشه ها را افزایش دهد.

2. برای کمبود نیتروژن گیاه

نیترات کلسیم به گیاه دوز مناسبی از نیتروژن را وارد میکند. با این نیتروژن تولید انرژی گیاه افزایش پیدا خواهد کرد. مانند کمبود کلسیم، کمبود نیتروژن نیز اگر به موقع درمان نشود می تواند باعث مرگ و از دست رفتن گیاه شود. به همین دلیل است که نیتروژن ماده تشکیل دهنده اصلی اغلب کود های شیمیایی می باشد.

3. برای جلوگیری از بیماری

یکی از مهمترین کاربرد های کود نیترات کلسیم جلوگیری از بیماری برای گیاهان در حال رشد است. پوسیدگی انتهای شکوفه ها، لکه های چوب پنبه ای، سوراخ شدن سیب و... همگی با استفاده از این کود قابل درمان یا پیشگیری هستند.

کودهای میکرو (Micronutrient Fertilizers) شامل عناصری هستند که گیاهان به مقدار کم، اما ضروری به آنها نیاز دارند. این عناصر نقش کلیدی در رشد و متابولیسم گیاه ایفا می‌کنند و کمبود آنها می‌تواند به کاهش عملکرد و کیفیت محصول منجر شود. انواع کودهای میکرو بر اساس عناصر تشکیل‌دهنده آنها و شکل کاربردشان به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:

1. کودهای میکرو تک‌عنصری

این کودها شامل یک عنصر خاص هستند که برای رفع کمبود یک عنصر در خاک یا گیاه استفاده می‌شوند. نمونه‌ها:

کود آهن (Fe):

سولفات آهن: مناسب برای خاک‌های قلیایی.

کلات آهن (EDDHA، EDTA): جذب بهتر در خاک‌های آهکی و قلیایی.

کود روی (Zn):

سولفات روی: رایج‌ترین نوع، به‌صورت پودر یا گرانول.

کلات روی: برای شرایطی که نیاز به جذب سریع‌تر باشد.

کود مس (Cu):

سولفات مس: برای رفع کمبود مس و کنترل برخی بیماری‌های قارچی.

کود منگنز (Mn):

سولفات منگنز: برای خاک‌های با pH بالا.

کلات منگنز: مناسب برای کاربرد در محلول‌های آبیاری.

کود بور (B):

بوراکس: برای رفع کمبود بور در خاک.

اسید بوریک: برای کاربرد در محلول‌پاشی.

کود مولیبدن (Mo):

مولیبدات سدیم یا آمونیوم: برای گیاهان حساس به کمبود مولیبدن مانند حبوبات.

2. کودهای میکرو چندعنصری

این کودها ترکیبی از چند عنصر میکرو هستند و برای تأمین همزمان چندین عنصر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مزایا: مناسب برای خاک‌هایی که چندین کمبود دارند.

مثال‌ها:

مخلوط سولفات‌های میکرو: شامل آهن، روی، منگنز، و مس.

کلات‌های چندعنصری: ترکیبی از کلات‌های مختلف برای کاربرد در خاک یا محلول‌پاشی.

3. کودهای میکرو کلاته

کلات‌ها ترکیبات آلی هستند که عنصر میکرو را در خود محصور می‌کنند و باعث افزایش جذب آن توسط گیاه می‌شوند. این کودها به‌ویژه در خاک‌های قلیایی و آهکی مفید هستند.

انواع رایج کلات‌ها:

EDDHA: بسیار مؤثر برای آهن در خاک‌های قلیایی.

EDTA: مناسب برای عناصر مختلف مانند روی، مس، و منگنز.

DTPA: برای آهن در خاک‌های نسبتاً قلیایی.

مزایا: قابلیت جذب بالا و کاهش احتمال تثبیت عنصر در خاک.

بهترین زمان مصرف کودهای میکرو (ریز مغذی‌ها) به نیازهای گیاه و شرایط محیطی بستگی دارد. این عناصر (مانند آهن، روی، منگنز، مس، مولیبدن، و بور) نقش حیاتی در فرآیندهای فیزیولوژیکی گیاه دارند و معمولاً در مقدار کم مورد نیاز هستند. در ادامه، بهترین زمان‌ها برای مصرف کودهای میکرو شرح داده شده است:

1. در مراحل حساس رشد گیاه

کودهای میکرو بهتر است در مراحل رشد حساس گیاه که نیاز به عناصر ریز مغذی افزایش می‌یابد، استفاده شوند:

در مراحل رشد اولیه:

برای بهبود ریشه‌زایی و رشد اولیه گیاه.

در دوره رشد رویشی:

برای بهبود فتوسنتز، افزایش تولید کلروفیل و سلامت برگ‌ها.

در زمان گلدهی و میوه‌دهی:

برای تقویت گلدهی، تشکیل میوه و افزایش کیفیت محصول.

2. در زمان بروز علائم کمبود

اگر گیاه علائمی مانند زرد شدن برگ‌ها (کمبود آهن)، لکه‌های زرد (کمبود منگنز)، یا کاهش رشد (کمبود روی) نشان داد، مصرف کودهای میکرو می‌تواند کمک‌کننده باشد. در این موارد، محلول‌پاشی جذب سریع‌تری خواهد داشت.

3. در صبح زود یا عصر

برای محلول‌پاشی کودهای میکرو:

صبح زود: زمانی که دمای هوا پایین و روزنه‌های برگ باز هستند.

عصر: بعد از کاهش گرما و نور مستقیم خورشید.

این زمان‌ها باعث می‌شوند کود بهتر جذب شود و از تبخیر سریع جلوگیری شود.

4. قبل از تنش‌های محیطی

مصرف کودهای میکرو قبل از بروز تنش‌هایی مثل کم‌آبی، گرما یا سرمای شدید، می‌تواند مقاومت گیاه را افزایش دهد.

همچنین، در خاک‌هایی با pH بالا یا پایین که جذب ریزمغذی‌ها محدود است، مصرف منظم کودهای میکرو توصیه می‌شود.

5. در دوره‌های سالانه مناسب

برای گیاهان دائمی و باغی (درختان میوه):

در اوایل بهار (شروع رشد فعال) و قبل از گلدهی.

پس از برداشت محصول برای تقویت ذخایر گیاه.

برای گیاهان زراعی:

در مراحل اولیه رشد و در صورت نیاز در مراحل میانی.

6. در زمان مصرف خاکی

کودهای میکرو به صورت خاکی معمولاً در هنگام آماده‌سازی زمین قبل از کاشت یا همراه با آبیاری استفاده می‌شوند. این روش در خاک‌های فقیر از نظر ریزمغذی‌ها توصیه می‌شود.

مهم‌ترین چالش استفاده از کود میکرو، پیشگیری از ایجاد آلودگی در محیط‌زیست است. در این راستا مقررات زیست محیطی تعریف شده‌اند تا اثرات منفی این کودها بر روی محیط زیست کاهش پیدا کنند.  استفاده بیش از حد از عناصر میکرو آلودگی آب‌های زیرزمینی یا انباشته شدن عناصر سنگین در خاک را در پی خواهد داشت. برای پیشگیری از اثرات مخرب این کودها بر روی محیط زیست بایستی توصیه‌های زیر جدی گرفته شود.

کودهای میکرو باید بر اساس نتایج آزمایش‌های خاک و نیاز واقعی گیاهان مورد استفاده قرار بگیرند.

کشاورزان و باغبانان باید مطابق با دستورالعمل‌ها و استانداردهای تعیین شده از کود میکرو استفاده کنند.

ظروف و بسته‌بندی‌های کودها باید به‌درستی بازیافت یا دفع شوند. برای این کار استانداردها و قوانین مشخصی وضع شده‌اند و فرد مصرف کننده موظف به پیروی از آن‌ها برای بازیافت یا دفع ظروف و بسته‌بندی‌های خود است.

1. گیاهان زراعی:

کود میکرو را به صورت کود پایه به خاک اضافه کنید، به مقدار 5-10 کیلوگرم در هکتار.

در طول فصل رشد، برای تأمین نیازهای میکرو، محلول ‌پاشی با کودهای میکرو را 2-3 بار انجام دهید.

2. گیاهان باغی:

قبل از کاشت درختان، کود میکرو را به مقدار 10-20 کیلوگرم در هکتار به خاک اضافه کنید.

در طول دوره رشد، محلول ‌پاشی با کودهای میکرو را 2-3 بار در سال انجام دهید.

برای درختان ثمری، محلول ‌پاشی را در زمان گلدهی و تشکیل میوه انجام دهید.

3. گیاهان گلخانه ‌ای:

قبل از کاشت، کود میکرو را به میزان 5-10 کیلوگرم در هکتار به خاک اضافه کنید.

در طول دوره کشت، محلول ‌پاشی با کودهای میکرو را هر 2-3 هفته یک بار انجام دهید.

4. گیاهان صیفی:

قبل از کاشت، کود میکرو را به مقدار 10-15 کیلوگرم در هکتار به خاک اضافه کنید.

در طول فصل رشد، محلول‌ پاشی با کودهای میکرو را 3-4 بار انجام دهید.

5. سبزیجات:

قبل از کاشت، کود میکرو را به میزان 8-12 کیلوگرم در هکتار به خاک اضافه کنید.

در طول دوره کشت، محلول‌ پاشی با کودهای میکرو را هر 2-3 هفته یک بار انجام دهید.

مهم است که نوع و مقدار کود میکرو را متناسب با نیاز هر گیاه و شرایط خاک استفاده کنید. همچنین دقت در زمان و روش مصرف هم بسیار حائز اهمیت است.

استفاده از کود کامل NPK برای تمامی مراحل رشد گیاه می‌تواند مفید باشد، اما باید به چند نکته توجه داشت:

1) ترکیبات مختلف در مراحل مختلف رشد:

مرحله رشد و توسعه برگ‌ها و ساقه‌ها: گیاهان در این مرحله به نیتروژن بیشتری نیاز دارند. نیتروژن به توسعه برگ‌ها و ساقه‌ها کمک می‌کند.

مرحله گلدهی و میوه‌دهی: در این مرحله، گیاه به فسفر و پتاسیم بیشتری نیاز دارد. فسفر به توسعه ریشه‌ها و گل‌ها کمک می‌کند، در حالی که پتاسیم به بهبود کیفیت میوه‌ها و مقاومت به بیماری‌ها کمک می‌کند.

2) تناسب عناصر غذایی:

کود کامل معمولاً شامل نیتروژن، فسفر و پتاسیم است که به اختصار NPK نامیده می‌شود. نسبت‌های مختلفی از NPK در کودهای مختلف وجود دارد و باید مناسب با نیازهای گیاه در هر مرحله انتخاب شوند.

3) نیازهای خاص گیاه:

برخی گیاهان نیازهای خاصی دارند که ممکن است با کود کامل معمولی برآورده نشود. در این موارد، ممکن است نیاز به افزودن عناصر غذایی خاصی مانند کلسیم، منیزیم یا عناصر کمیاب (مانند آهن، روی و منگنز) باشد.

4) خطرات استفاده نادرست:

استفاده بیش از حد از کود می‌تواند به تجمع نمک‌ها در خاک منجر شود که به سلامت گیاه آسیب می‌زند.

استفاده ناکافی از کود می‌تواند منجر به کمبود عناصر غذایی و کاهش رشد و تولید محصول شود.

پیشنهاد می‌کنیم برای هر مرحله رشد گیاه، کود مناسب آن مرحله را انتخاب کنید و از توصیه‌های کارشناسان کشاورزی و آزمایش‌های خاک برای تعیین نیازهای دقیق گیاه استفاده نمایید. استفاده از کودهای تخصصی برای هر مرحله رشد می‌تواند به حداکثر رساندن عملکرد و کیفیت محصول کمک کند.

کود میکرو به صورت گرانول، مایع و پودری در بازار موجود است. به صورت کلی قیمت کودهای گرانول نسبت به دیگر فرم ها کمتر بوده و برای کشاورزی در سطح بزرگتر مقرون به صرفه تر است. برای استفاده از کودهای گرانوله به طور معمول در هنگام کاشت گیاه این ذرات در کنار بذر قرار می گیرند تا به آرامی در طول دوره رشد گیاه جذب شوند. برای مصرف کودهای پودری می توان با توجه به نوع گیاه به ازای هر لیتر آب از چند گرم کود استفاده کرد. این مایع را می توان از طریق آبیاری به گیاه داد یا آن را بر روی برگ ها اسپری کرد تا از طریق برگ جذب گیاهان شود. مصرف کود میکرو به صورت کلی به نوع کود و نیازهای خاک و گیاهان شما بستگی دارد. 

https://sepaneh.com/fertilizers/micro-fertilizer

قبل از کاشت:

در صورت استفاده از این کود در زمان کاشت، می ‌توان آن را به عنوان یک چالکود در زیر خاک قرار داد. این کار معمولا قبل از فصل کاشت همراه با شخم زدن انجام می‌ شود تا فسفر به طور مستقیم در دسترس ریشه ‌های گیاهان قرار گیرد.

در حال رشد:

این کود می ‌تواند در طول فصل رشد گیاهان نیز به عنوان کود تکمیلی استفاده شود. معمولا در دوره‌ های اولیه رشد گیاهان، که نیاز به رشد ریشه دارند، مصرف این نوع کود توصیه می ‌شود. همچنین، در دوره ‌های گلدهی و تشکیل میوه نیز استفاده از کود فسفر بالا می ‌تواند مفید باشد.