بررسی تخصصی انواع کود و بذر

برای تعیین میزان کود کشاورزی و زمان کوددهی، بهتر است موارد زیر را در نظر بگیرید:

1) نوع گیاه:

گیاهان مختلف نیازهای غذایی متفاوتی دارند.

به عنوان مثال، سبزیجات و صیفی ‌جات نیاز به نیتروژن و درختان میوه بیشتر به فسفر و پتاسیم نیاز دارند.

2) مرحله رشد گیاه:

در مراحل اولیه رشد، گیاهان نیاز بیشتری به کودها دارند تا رشد و توسعه مناسبی داشته باشند.

در مراحل بعدی رشد، نیاز به کودها کاهش می‌یابد.

3) خصوصیات خاک:

ترکیب و حاصلخیزی خاک، میزان نیاز گیاه به کودها را تعیین می‌کند.

خاک‌های فقیر به کودهای بیشتری نیاز دارند.

روش:

هیومیک اسید یکی از مؤثرترین مواد ارگانیک برای بهبود کیفیت خاک و افزایش بهره ‌وری محصولات است که می‌ توان آن را از طریق آبیاری به خاک اضافه کرد. برای استفاده از این ماده، ابتدا مقدار مشخصی از هیومیک اسید را در آب حل کرده و سپس این محلول را همراه با سیستم آبیاری به خاک تزریق کنید. مقدار دقیق مصرف به عوامل متعددی نظیر نوع گیاه، بافت خاک، میزان حاصلخیزی و شرایط محیطی بستگی دارد، اما به طور معمول، دوز پیشنهادی بین ۲ تا ۵ کیلوگرم در هر هکتار متغیر است. پس از آماده ‌سازی محلول، آن را به صورت یکنواخت در سطح مزرعه توزیع کنید تا مواد مغذی و ترکیبات آلی به ‌طور مؤثر به عمق خاک نفوذ کرده و در دسترس ریشه ‌های گیاه قرار گیرند.

مزایا:

این روش مصرف، علاوه بر رساندن هیومیک اسید به نواحی ریشه، مزایای زیادی را برای خاک و گیاه به همراه دارد. با استفاده از هیومیک اسید، فعالیت میکرو ارگانیسم ‌های مفید خاک به ‌طور چشمگیری افزایش می ‌یابد و در نتیجه عناصر مغذی قفل ‌شده در خاک آزاد می ‌شوند. همچنین، نفوذ این ماده در خاک باعث بهبود ساختار خاک، افزایش ظرفیت نگهداری آب و تقویت توانایی خاک برای تأمین مواد مغذی می ‌شود. از دیگر مزایای این روش می ‌توان به کاهش شوری خاک، بهبود تهویه و تقویت سیستم ریشه‌ ای گیاه اشاره کرد.

زمان ‌بندی مصرف:

قبل از کاشت: استفاده از هیومیک اسید در این مرحله به بهبود شرایط خاک، افزایش مواد آلی و آماده ‌سازی زمین برای کشت کمک می ‌کند.

طی مراحل رشد رویشی: در این مرحله، این ماده به تقویت رشد ریشه ‌ها و اندام‌ های هوایی، افزایش جذب عناصر غذایی و بهبود سلامت گیاه کمک شایانی می ‌کند.

مرحله گل ‌دهی و میوه ‌دهی: مصرف هیومیک اسید در این زمان، کیفیت میوه ‌ها را افزایش داده و گیاه را در برابر تنش‌ های تغذیه ‌ای مقاوم می ‌کند.

با اجرای دقیق این روش و رعایت دوزهای توصیه‌ شده، کشاورزان می ‌توانند از حداکثر پتانسیل گیاهان بهره ‌مند شوند و خاک حاصلخیزتر و پایدارتری را برای کشت ‌های آینده ایجاد کنند.

زمان مصرف:

قبل از کاشت: برای بهبود ساختار خاک و تقویت مواد آلی آن.

در طول رشد رویشی: برای افزایش جذب مواد غذایی و تقویت رشد گیاه.

در مرحله گل‌دهی و میوه‌ دهی: برای بهبود کیفیت میوه ‌ها و کاهش تنش تغذیه ‌ای.

مزیت‌ها:

تغذیه مستقیم ریشه ها.

افزایش فعالیت میکروارگانیسم‌های مفید خاک و آزادسازی عناصرتثبیت شده.

افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک و آماده‌سازی زمین برای گیاهان بعدی.

ترکیب هیومیک اسید با کود سه بیست به دلایل مختلفی توصیه می‌شود:

افزایش چشمگیر جذب عناصر غذایی:

هیومیک اسید ظرفیت تبادل کاتیونی خاک را بالا می‌برد و به همین دلیل عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم موجود در کود سه بیست به راحتی در دسترس گیاه قرار گرفته و جذب می‌شوند.

بهبود ریشه‌زایی و رشد گیاه:

این ترکیب باعث می‌شود ریشه‌ها رشد قوی‌تر و سالم‌تری داشته باشند و هم‌زمان رشد ساقه‌ها و برگ‌ها نیز تقویت شود.

بهبود کیفیت خاک و حفظ طولانی‌مدت عناصر غذایی:

هیومیک اسید با بهبود ساختار خاک باعث نگهداری بهتر مواد غذایی موجود در کود سه بیست در خاک شده و از شستشوی عناصر غذایی جلوگیری می‌کند.

افزایش مقاومت گیاه:

مصرف منظم این ترکیب، مقاومت گیاه را در برابر آفات، بیماری‌ها و تنش‌های محیطی مانند خشکی، سرما و گرما افزایش می‌دهد.

کاهش نیاز به کودهای شیمیایی:

با بهبود جذب مواد غذایی، مصرف کود شیمیایی کاهش یافته و باعث کاهش هزینه‌ها و آسیب کمتر به محیط زیست می‌شود.

کودهای میکرو یا ریزمغذی‌ها (Micronutrients) شامل عناصری مانند آهن (Fe)، روی (Zn)، منگنز (Mn)، مس (Cu)، بور (B)، مولیبدن (Mo) و کلر (Cl) هستند که اگرچه در مقادیر کم مورد نیاز گیاه‌اند، اما نقش‌های بسیار حیاتی در رشد، فتوسنتز، آنزیم‌سازی و مقاومت به تنش‌ها ایفا می‌کنند. مصرف صحیح این کودها می‌تواند نه‌تنها سلامت گیاه، بلکه ایمنی غذایی مصرف‌کننده و پایداری محیط‌زیست را نیز تضمین کند.

اولین اصل در استفاده از کودهای میکرو، تحلیل خاک یا برگ است. کوددهی بدون بررسی کمبود واقعی، نه تنها کمکی به گیاه نمی‌کند، بلکه ممکن است منجر به تجمع بیش از حد برخی عناصر سمی در خاک یا محصول شود (مثلاً بور یا مس در دوز بالا برای گیاه و انسان مضر است).

دوم، انتخاب فرمولاسیون مناسب اهمیت دارد. کودهای میکرو در انواع سولفاته، کلاته (مانند EDTA یا EDDHA) و مایع در دسترس هستند. برای جذب بهتر و ایمنی بیشتر، استفاده از فرم کلاته، به‌ویژه در خاک‌های قلیایی توصیه می‌شود.

در محلول‌پاشی، غلظت‌ها باید با دقت رعایت شود (معمولاً ۱ تا ۲ گرم در لیتر برای هر عنصر). غلظت‌های بالا می‌تواند باعث سوختگی برگ و کاهش عملکرد شود. همچنین باید در ساعات خنک روز و دور از آفتاب مستقیم انجام شود.

در نهایت، توجه به تناوب مصرف، عدم ترکیب با کودهای ناسازگار و ذخیره‌سازی در شرایط مناسب، گام‌های مهمی در ایمن‌سازی استفاده از کودهای میکرو است.

1. دوز مناسب مصرف

مصرف بیش از حد کود مایع فسفر بالا می تواند باعث سوختگی برگ ها و اختلال در جذب سایر مواد مغذی شود.

مقدار پیشنهادی:

محلول پاشی: ۵ تا ۱۰ میلی لیتر کود در هر لیتر آب.

آبیاری: ۲ تا ۵ لیتر در هر هکتار.

2. زمان مناسب استفاده

بهترین زمان استفاده صبح زود یا عصر است که تبخیر آب کمتر بوده و جذب گیاه بیشتر است.

3. تناسب با نیاز گیاه

محصولات زراعی در مراحل اولیه رشد به فسفر بیشتری نیاز دارند، در حالی که درختان میوه بیشترین نیاز را در زمان گل دهی و میوه دهی دارند.

4. ترکیب با کودهای دیگر

کود مایع فسفر بالا ممکن است با برخی از کودها ناسازگار باشد و باعث رسوب یا کاهش اثرگذاری شود. 

کود مایع فسفر بالا ممکن است با کودهایی که حاوی کلسیم، منیزیم، منگنز، آهن و نیتروژن آمونیومی هستند، ناسازگار باشد. این ترکیب‌ها ممکن است باعث تشکیل رسوبات شیمیایی و کاهش اثربخشی فسفر شوند. 

کود مایع فسفر بالا با کودهایی که دارای مقدار بالای کلسیم هستند (مانند نیترو کلسیم) ناسازگاری دارد و می‌تواند باعث تشکیل رسوبات نامحلول و کاهش اثربخشی شود. همچنین ترکیب آن با کودهای حاوی عناصر ریز مانند منگنز و آهن نیز ممکن است عملکرد مطلوب را مختل کند.

5. دمای مناسب محیط

دماهای خیلی بالا یا پایین می تواند جذب کود را کاهش دهد. دمای ایده آل معمولاً بین ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتی گراد است.

6. تناوب مصرف

مصرف بیش از حد و مکرر ممکن است باعث تجمع فسفر در خاک شده و جذب سایر مواد مغذی را مختل کند.

استفاده از کود کامل NPK برای تمامی مراحل رشد گیاه می‌تواند مفید باشد، اما باید به چند نکته توجه داشت:

1) ترکیبات مختلف در مراحل مختلف رشد:

مرحله رشد و توسعه برگ‌ها و ساقه‌ها: گیاهان در این مرحله به نیتروژن بیشتری نیاز دارند. نیتروژن به توسعه برگ‌ها و ساقه‌ها کمک می‌کند.

مرحله گلدهی و میوه‌دهی: در این مرحله، گیاه به فسفر و پتاسیم بیشتری نیاز دارد. فسفر به توسعه ریشه‌ها و گل‌ها کمک می‌کند، در حالی که پتاسیم به بهبود کیفیت میوه‌ها و مقاومت به بیماری‌ها کمک می‌کند.

2) تناسب عناصر غذایی:

کود کامل معمولاً شامل نیتروژن، فسفر و پتاسیم است که به اختصار NPK نامیده می‌شود. نسبت‌های مختلفی از NPK در کودهای مختلف وجود دارد و باید مناسب با نیازهای گیاه در هر مرحله انتخاب شوند.

3) نیازهای خاص گیاه:

برخی گیاهان نیازهای خاصی دارند که ممکن است با کود کامل معمولی برآورده نشود. در این موارد، ممکن است نیاز به افزودن عناصر غذایی خاصی مانند کلسیم، منیزیم یا عناصر کمیاب (مانند آهن، روی و منگنز) باشد.

4) خطرات استفاده نادرست:

استفاده بیش از حد از کود می‌تواند به تجمع نمک‌ها در خاک منجر شود که به سلامت گیاه آسیب می‌زند.

استفاده ناکافی از کود می‌تواند منجر به کمبود عناصر غذایی و کاهش رشد و تولید محصول شود.

پیشنهاد می‌کنیم برای هر مرحله رشد گیاه، کود مناسب آن مرحله را انتخاب کنید و از توصیه‌های کارشناسان کشاورزی و آزمایش‌های خاک برای تعیین نیازهای دقیق گیاه استفاده نمایید. استفاده از کودهای تخصصی برای هر مرحله رشد می‌تواند به حداکثر رساندن عملکرد و کیفیت محصول کمک کند.

1. روغن‌کاری (Lubrication)

برای کارکرد صحیح ابزار باغبانی و افزایش راندمان آن‌ها بهتر است تا روغن کاری را جدی بگیرد. روغن کاری ابزار عبارت‌اند از:

تمامی ابزار فلزی باید به طور دوره‌ای و منظم روغن کاری شوند تا حرکت آن‌ها نرم شده و کار با این ابزار راحت‌تر و سریع‌تر انجام گیرد. روغن‌های مخصوصی برای این کار در بازار موجود هستند که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.

همچنین مکانیزم حرکتی ابزار دیگر نیازمند روغن‌کاری دوره‌ای هستند. این کار باعث پیشگیری از سایش و خرابی آن‌ها می‌شود. 

2. تیز کردن تیغه‌ها (Sharpening Blades)

پس از استفاده از ابزار باغبانی بایستی نسبت به تمیز کردن تیغه‌ها اقدام کنید. توصیه‌های مهم در رابطه با این کار عبارت‌اند از:

قیچی‌ها و چاقوهای باغبانی بایستی به صورت دوره‌ای تیز شوند. با تیز کردن این ابزار دقت برش در آن‌ها را افزایش داده و باعث تمیز شدن سطوح آن‌ها می‌شوید.

تیز کردن تیغه‌ها باید در زاویه بین 20 تا 30 درجه انجام گیرد تا از آسیب به تیغه‌ها جلوگیری شود.

افرادی که می‌خواهند تیغه‌ها را تیز کنند حتماً باید از دست کش و سایر ابزار محافظ استفاده کنند تا از رخ داد هرگونه حادثه ناگواری پیشگیری شود. 

3. ذخیره سازی صحیح (Proper Storage)

ابزار و تجهیزات باغبانی باید در محیط مناسب نگهداری و ذخیره شوند. مهم‌ترین ویژگی‌های یک مکان مناسب برای ذخیره سازی این ابزار عبارت‌اند از:

تجهیزات باغبانی باید در محیط‌های خشک و خنک و به‌دوراز رطوبت نگهداری شوند.

از جعبه‌ها و قفسه‌های مناسب برای نگهداری آن‌ها استفاده شود.

ابزار نباید در مجاورت مواد شیمیایی و کودها قرار بگیرند.

https://sepaneh.com/%D9%86%D8%AD%D9%88%D9%87-%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%88-%D8%AA%D8%B9%D9%85%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D8%A8%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%BA%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C

1. اصلاح ساختار خاک: استفاده از کودهای آلی منجر به افزایش محتوای ماده آلی در خاک می ‌شود. ماده آلی به عنوان یک منبع غذایی برای میکروارگانیسم ‌ها و جانداران خاک عمل می‌کند و باعث افزایش ظرفیت نگهداری آب، افزایش تهویه خاک و بهبود ساختار خاک می ‌گردد.

2. افزایش نفوذ پذیری خاک: استفاده از کودهای آلی مانند کمپوست می ‌تواند بهبود ساختار خاک را تسهیل کند. مواد آلی در کودهای آلی که سبب افزایش نفوذپذیری خاک می ‌شوند. این امر باعث افزایش تهویه و زهکشی خاک می‌ گردد و در نتیجه رشد و توسعه بهتر گیاهان را تسهیل می‌کند.

3. افزایش حاصلخیزی خاک: کودهای آلی حاوی عناصر مغذی اصلی مورد نیاز گیاهان مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم هستند. استفاده مداوم از کودهای آلی به مرور زمان باعث افزایش حاصلخیزی خاک می‌ شود و تغذیه مناسبی برای گیاهان را فراهم می‌کند.

4. حفظ رطوبت خاک: کودهای آلی مانند کمپوست می ‌تواند به حفظ رطوبت خاک کمک کند. این نوع کود باعث تشکیل ساختار پایدار خاک  و خاک را در برابر نور خورشید و باد محافظت می‌ نماید. این امر منجر به کاهش تبخیر آب از خاک و افزایش نگهداری رطوبت در محیط ریشه گیاه می‌ شود.

5. کاهش فرسایش خاک: استفاده از کودهای آلی می ‌تواند به کاهش فرسایش خاک کمک کند. خاک‌ هایی که با کودهای آلی تقویت شده ‌اند، ساختاری مستحکم ‌تر و پایدار تری دارند و در آبشویی خاک وحرکت باد مقاومت بیشتری نشان می دهند. این امر باعث کاهش فرسایش خاک می‌شود.

کودهایDAP : پرمصرف ترین کود فسفر در جهان است. به دلیل محتوای نسبتاً بالای مواد مغذی و خواص فیزیکی عالی آن محبوبیت زیادی دارد،کودهای دی آمونیوم فسفات دارای 20.2  درصد فسفر دارند که به همراه نیتروژن و گوگرد منبع عالی فسفر (P) و نیتروژن (N) برای تغذیه گیاه محسوب می‌ شوند.

کودهای MAP : کودهای مونو آمونیوم فسفات تقریبا 22 درصد فسفر به همراه گوگرد، نیتروژن و کلسیم به شکل گرانولی دارند.

کودهای SSP : کودهای سوپر فسفات ساده معمولا 8.8% درصد فسفر به شکل گرانولی دارند و حاوی گوگرد و کلسیم است.

کودهای NPK : کودهای مرکب نیز نامیده می شوند، حاوی هر سه ماده مغذی نیتروژن، فسفر و پتاسیم به نسبت های مختلف هستند. انواع مختلفی از محصولات NPK در جهان بر اساس دستور العمل های مختلف مواد مغذی وجود دارد و اغلب آنها را سفارشی می کنند تا با نیازهای یک محصول یا قطعه زمین خاص مطابقت داشته باشند.  

کودهای آمونیوم پلی فسفات : این نوع از کود فسفر بالا با 15درصد فسفر پس از انحلال کامل در آب قابل استفاده است.

افزایش تخلخل و هوادهی خاک

زمانی که کودهای گرانوله در خاک پخش می‌شوند، به‌مرور زمان حل شده و عناصر مغذی خود را آزاد می‌کنند. این فرآیند باعث ایجاد فضاهای خالی بین ذرات خاک شده و بهبود گردش هوا در خاک را به همراه دارد.

کاهش فشردگی خاک و بهبود ساختار آن

خاک‌های فشرده و متراکم مانع از نفوذ آب و اکسیژن به عمق خاک شده و رشد ریشه گیاهان را محدود می‌کنند. کودهای گرانوله NPK به دلیل داشتن ساختار دانه‌ای، به توزیع یکنواخت مواد مغذی در خاک کمک می‌کنند و از ایجاد لایه‌های سخت و متراکم جلوگیری می‌نمایند.

 افزایش توانایی خاک در نگهداری آب

ترکیبات موجود در کودهای گرانوله باعث افزایش مواد آلی خاک می‌شود. این امر موجب ایجاد ساختار پایدارتر در خاک و افزایش توانایی آن در نگهداری آب و رطوبت می‌گردد. فسفر (P) موجود در کود نیز باعث رشد بهتر ریشه‌ها شده و به گیاهان کمک می‌کند تا آب و مواد مغذی را به‌طور مؤثرتری جذب کنند.

افزایش ماده آلی خاک تحت تأثیر ترکیبات خاصی در کودهای گرانوله قرار دارد. یکی از مهم‌ترین این ترکیبات، هیومیک اسید و فولویک اسید است که از تجزیه مواد آلی حاصل شده و با بهبود ساختار خاک، افزایش ظرفیت نگهداری آب و تحریک فعالیت میکروبی، نقش کلیدی در بهبود کیفیت خاک ایفا می‌کنند. مواد آلی موجود در کودهای آلی-گرانوله (مانند بقایای گیاهی، کود دامی فرآوری‌شده و کمپوست) به عنوان منبع اصلی کربن آلی، باعث افزایش هوموس و بهبود توانایی خاک در حفظ رطوبت می‌شوند. همچنین، کودهای حاوی کربن فعال (Biochar) باعث بهبود تخلخل خاک شده و ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC) را افزایش می‌دهند، که منجر به نگهداری بهتر مواد مغذی و آب می‌شود. از سوی دیگر، عناصر معدنی مانند فسفر (P) و پتاسیم (K) در این کودها نه‌تنها رشد ریشه را تقویت می‌کنند، بلکه از طریق بهبود ساختار خاک، جذب مواد آلی را تسهیل می‌کنند. در نهایت، وجود ریزجانداران مفید (مانند باکتری‌های حل‌کننده فسفات و قارچ‌های میکوریزا) در برخی کودهای زیستی-گرانوله، به افزایش تجزیه مواد آلی و در نتیجه افزایش ماده آلی خاک کمک می‌کند.