بررسی تخصصی انواع کود و بذر

کودهای مایع از جمله مؤثرترین و سریع‌الجذب‌ترین انواع کودها در کشاورزی و نگهداری گیاهان آپارتمانی محسوب می‌شوند. برخلاف کودهای جامد که زمان بیشتری برای حل شدن در خاک و رسیدن به ریشه نیاز دارند، کود مایع مستقیماً در آب حل شده و به سرعت از طریق خاک یا برگ جذب گیاه می‌شود. این ویژگی آن‌ها را به گزینه‌ای بسیار مناسب برای مواقعی تبدیل می‌کند که گیاه نیاز فوری به تغذیه دارد.

 مزایای کود مایع:

جذب سریع: مواد مغذی موجود در کودهای مایع به‌سرعت وارد سیستم ریشه‌ای گیاه شده و تأثیر خود را در زمان کوتاه‌تری نشان می‌دهند.

دقت در تغذیه: به دلیل حالت محلول، امکان تنظیم دقیق غلظت و مقدار مصرف وجود دارد.

قابل استفاده به دو روش: هم از طریق آبیاری به خاک و هم محلول‌پاشی بر روی برگ‌ها قابل استفاده است.

ایده‌آل برای گیاهان آپارتمانی و گلدانی: فضای محدود گلدان باعث می‌شود کود مایع عملکرد مؤثرتری نسبت به کودهای دانه‌ای یا پودری داشته باشد.

 مواد مغذی موجود در کودهای مایع:

کودهای مایع معمولاً حاوی ترکیبات مهمی مانند:

نیتروژن (N): برای رشد برگ و ساقه

فسفر (P): برای تقویت ریشه و گل‌دهی

پتاسیم (K): برای افزایش مقاومت گیاه و کیفیت میوه

آمونیاک، ریزمغذی‌ها و اسیدهای آمینه: برای افزایش جذب و پایداری گیاه

 نکات مهم هنگام مصرف کود مایع:

از رقیق‌سازی غافل نشوید: همیشه طبق دستور درج‌شده روی بسته‌بندی، کود را با مقدار مشخصی آب ترکیب کنید. کود غلیظ ممکن است باعث سوختن ریشه‌ها و آسیب به برگ‌ها شود.

تکرار بیش از حد ممنوع: حتی اگر گیاه شما نیازمند تغذیه است، مصرف بیش از حد کود مایع می‌تواند منجر به تجمع نمک‌ها در خاک و آسیب به گیاه شود.

زمان‌بندی مناسب: بهترین زمان استفاده، اوایل صبح یا عصر هنگام است تا برگ‌ها نسوزند و جذب بهتر انجام شود.

در زمان گل‌دهی و رشد فعال استفاده کنید: کود مایع در زمان‌هایی که گیاه در حال رشد یا گل‌دهی است بیشترین تأثیر را دارد.

جذب فسفر به دلیل تشکیل پیوندهای قوی با کاتیون‌های فلزی مانند آهن و آلومینیوم در خاک‌های اسیدی و با کلسیم در خاک‌های قلیایی محدود می‌شود. هیومیک اسید با تشکیل کمپلکس‌های محلول با این کاتیون‌ها، می‌تواند از تثبیت فسفر جلوگیری کرده و دسترسی آن را به گیاهان افزایش دهد. همچنین، هیومیک اسید می‌تواند با افزایش فعالیت میکروارگانیسم‌های حل‌کننده فسفر، به تبدیل فسفر نامحلول به فرم‌های قابل جذب کمک کند. این میکروارگانیسم‌ها به‌ویژه در ریزوسفر گیاهان فعال هستند و با تولید اسیدهای آلی و آنزیم‌های فسفاتاز، فسفر آلی و معدنی را به فرم‌های محلول تبدیل می‌کنند.

در نتیجه، کود هیومیک اسید می‌تواند از طریق بهبود ساختار خاک، افزایش فعالیت میکروبی و جلوگیری از تثبیت نیتروژن و فسفر، جذب این عناصر را توسط گیاهان بهبود بخشد و کارایی استفاده از کودهای نیتروژن‌دار و فسفاته را افزایش دهد .

برای مخلوط کردن کود مایع برای استفاده در خاک یا  همراه با آب آبیاری محلول آبیاری، می‌توانید این مراحل را دنبال کنید:

انتخاب کود مایع مناسب: بسته به نیاز گیاهان خود، کود مایع مناسب را انتخاب کنید. برچسب بسته‌بندی را بررسی نمایید تا بدانید کدام کود مایع اعم از کودهای مایع پرمصرف، کودهای مایع حاوی عناصر ریز مغذی ضروری گیاه،کودهای محرک رشد و تقویتی مایع و ....مصرف شود .

تهیه محلول کود: برای تهیه محلول کود، ابتدا یک مخزن تمیز و پر از آب  مثل یک مخزن پلاستیکی را آماده کنید. توصیه می‌شود از آب تمیز و شیرین استفاده نمایید.

رقیق کردن کود (اگر لازم باشد): برخی کودهای مایع نسبتاً غلیظ هستند و نیاز به رقیق کردن دارند. این موضوع بسته به نوع کود مختلف متفاوت است، بنابراین دستورالعمل بسته‌بندی را مطالعه کنید. برای رقیق کردن، معمولاً یک قسمت از کود مایع را به چند قسمت آب اضافه کنید. به عنوان مثال، نسبت 1 به 10 به معنای این است که 1 بخش کود را به 10 بخش آب اضافه و مخلوط نمایید.

مخلوط کردن: کود مایع را به آب اضافه کنید و سپس به آرامی و با دقت آن را هم بزنید. برای این کار می‌توانید از همزن یا میکسر استفاده نمایید. هدف از مخلوط کردن، حل شدن کامل کود در آب است تا یک محلول یکنواخت حاصل شود.

زمان استفاده: محلول حاصله را بلافاصله بر روی خاک گیاهان خود بریزید یا به عنوان محلول آبیاری به آن ها بدهید. 

با این روش، شما می‌توانید کود مایع را به درستی مخلوط کنید و به گیاهان خود ارائه دهید تا بهترین عملکرد را داشته باشند. محلول پاشی کود مایع بر روی برگ‌ها نیز می‌تواند یک روش موثر برای تأمین مواد مغذی به گیاهان باشد. این روش به عنوان "تغذیه برگی" شناخته می‌شود و دارای مزایای متعددی است.

1. رعایت دوز مناسب:

سانسوریا یک گیاه مقاوم است که نیاز و مصرف کمی دارد. با کوددهی زیاد، مواد مغذی در خاک جمع می شوند و به ریشه آسیب می رسانند.

پیشنهاد:

از دستورالعمل درج شده روی کود جلبک دریایی برای سانسوریا پیروی کنید.

2. زمان مصرف:

• فصل رشد:

در بهار و تابستان که فصل رشد سانسوریا است، کوددهی باعث تقویت گیاه و رشد سریع آن می شود.

• فصل خواب:

در پاییز و زمستان که گیاه به خواب می رود، مقدار کوددهی به نصف کاهش می یابد با متوقف می شود.

3. خاک مناسب:

سانسوریا گیاهی کم آب است و به خاکی با زهکشی مناسب احتیاج دارد تا به خوبی بتواند مواد مغذی را به اندازه نیاز جذب کند.

• توصیه:

خاک هایی که سبک هستند مانند پیت ماس یا ماسه، انتخاب مناسبی به شمار می روند.

4. ترکیب با کودهای دیگر:

کود جلبک دریایی برای سانسوریا یک کود کامل است و نیازی به ترکیب شدن ندارد.

نکته:

برای ترکیب این کود با سایر کودها از سازگاری کودها با کود جلبک دریایی مطمئن شوید.

5. مراقبت از برگ ها:

در محلول پاشی کود جلبک دریایی محلول باید یکنواخت پشت برگ ها اسپری شود.

جوانه زدن بذر: 

بلافاصله پس از کاشت بذرها، می توانید آنها را با کود مایع جلبک دریایی اسپری کنید تا به جوانه زنی کمک شود. همچنین می توانید بذرها را قبل از کاشت، یک شب در محلول رقیق شده کود جلبک دریایی خیس کنید و سپس در زمین بکارید.

رشد ریشه نهال: 

مخلوط کردن کود جلبک دریایی در خاک نهال جوان می‌تواند منبع تغذیه برای میکروارگانیسم های مفید مورد نیاز گیاه را تأمین کند تا ترکیبات ضروری نیتروژن را سنتز کنند. این به نوبه خود، ریشه زایی جدید در طول فصل رشد را تحریک می‌ کند.

زمان انتقال نهال به خاک دیگر: 

اگر یک توده ریشه را از ظرفی به ظرف دیگر یا از یک زمین باغی به زمین دیگر منتقل کردید، روی ریشه را با کود مایع جلبک دریایی اسپری کنید. همچنین کمپوست کود جلبک دریایی را با خاک جدید مخلوط کنید تا رشد نهال جوان، تقویت شود.

محلول پاشی در طی فصل رشد: 

کود مایع جلبک دریایی می تواند به روش محلول پاشی، مستقیماً روی برگ‌ها تأثیر بگذارد. در بیشتر گونه‌های گیاهی، تغذیه از طریق برگ، نسبت به تغذیه از طریق ریشه، موثرتر است. این روش می تواند برای گیاهان کشت شده در خاک های رسی متراکم که جذب مواد مغذی در آنها مشکل است، مناسب تر باشد.

کودهای آلی عموما حاوی مقادیر کمتری از عناصر غذایی نسبت به کودهای شیمیایی هستند. بنابراین، در برخی موارد ممکن است نیاز به تکمیل عناصر غذایی با استفاده از کودهای شیمیایی وجود داشته باشد. کودهای آلی به طور مستقیم تأثیری بر کنترل آفات و بیماری ‌های گیاهی ندارند؛ در حالی که برخی کودهای شیمیایی می ‌توانند عوامل بیماری ‌زا را کاهش دهند یا آفات را کنترل کنند. استفاده از برخی کودهای آلی ممکن است به عوارض زیست محیطی منجر شود. برای مثال، استفاده از کودهای حیوانی نامناسب می ‌تواند به آلودگی آب ‌های زیرزمینی و سطحی منجر گردد. همچنین، نیتروژن موجود در کودهای آلی می ‌تواند در صورت استفاده نامناسب به آب‌ های زیرزمینی و سطحی نفوذ کند و باعث آلودگی آب شود.

استفاده بیش از حد کود آلی بخصوص کود دامی می‌تواند باعث سوختگی ریشه‌ها و برگ‌های گیاه شود و در نتیجه رشد آن را متوقف کند. انباشت نیتروژن اضافی در خاک می‌تواند منجر به شوری خاک و کاهش حاصل‌خیزی آن شود. همچنین افزایش عناصر مانند فسفر و پتاسیم می‌تواند تعادل عناصر غذایی در خاک را به هم بزند و جذب سایر عناصر را مختل کند. برای اطمینان از میزان مناسب استفاده از کود دامی و نیاز دقیق گیاهان خود با کارشناسان سپانه تماس بگیرید و راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید.

ترکیب هیومیک اسید با کود سه بیست به دلایل مختلفی توصیه می‌شود:

افزایش چشمگیر جذب عناصر غذایی:

هیومیک اسید ظرفیت تبادل کاتیونی خاک را بالا می‌برد و به همین دلیل عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم موجود در کود سه بیست به راحتی در دسترس گیاه قرار گرفته و جذب می‌شوند.

بهبود ریشه‌زایی و رشد گیاه:

این ترکیب باعث می‌شود ریشه‌ها رشد قوی‌تر و سالم‌تری داشته باشند و هم‌زمان رشد ساقه‌ها و برگ‌ها نیز تقویت شود.

بهبود کیفیت خاک و حفظ طولانی‌مدت عناصر غذایی:

هیومیک اسید با بهبود ساختار خاک باعث نگهداری بهتر مواد غذایی موجود در کود سه بیست در خاک شده و از شستشوی عناصر غذایی جلوگیری می‌کند.

افزایش مقاومت گیاه:

مصرف منظم این ترکیب، مقاومت گیاه را در برابر آفات، بیماری‌ها و تنش‌های محیطی مانند خشکی، سرما و گرما افزایش می‌دهد.

کاهش نیاز به کودهای شیمیایی:

با بهبود جذب مواد غذایی، مصرف کود شیمیایی کاهش یافته و باعث کاهش هزینه‌ها و آسیب کمتر به محیط زیست می‌شود.

میزان مصرف هیومیک اسید برای محصولات زراعی دو گرم در ۱۰۰۰ میلی‌لیتر آب بوده است  که عبارت است از ۵ تا ۶ کیلوگرم در هکتار، همچنین میزان مصرف هیومیک اسید مایع برای این محصولات با نسبت ۵۰ میلی‌ لیتر در ۱۰۰۰ میلی‌لیتر آب است. برای باغات میزان مصرف هیومیک اسید در این مورد بسته به سن درختان بین ۶ تا ۸ کیلوگرم در هکتار است، همچنین میزان مصرف هیومیک اسید مایع با نسبت ۵۰ میلی‌لیتر در ۱۰۰۰ میلی‌لیتر آب، یعنی ۳۰ تا ۳۵ لیتر در هکتار است. در گلخانه‌ها به ازای هر هکتار بسته به تراکم کشت 3 تا ۵ کیلوگرم در هکتار است، همچنین میزان مصرف هیومیک اسید مایع بین 20 تا 30 لیتر بر هکتار مقدار توصیه شده است. برای گیاهان آپارتمانی 2 گرم در یک لیتر آب استفاده ‌شود. به طور کلی برای هر درخت نیز،  توصیه می‌شود ۱۰ تا ۱۵ گرم یا ۵۰ تا ۷۰ سی‌سی (میلی لیتر) اسید هیومیک توصیه می‌ شود.

مواد هیومیک ترکیبات آلی طبیعی پیچیده‌ای هستند که در خاک از بقایای گیاهی، با فرآیند هوم‌سازی تشکیل می‌شوند. مواد هوموسی مجموعه پیچیده ای از مواد بی شکل قهوه ای تا تیره رنگ هستند که در طی تجزیه بقایای گیاهی و حیوانی توسط میکروارگانیسم ها، در شرایط هوازی و بی هوازی، در خاک، کمپوست، باتلاق ذغال سنگ نارس و حوضه های آبی منشأ می گیرند. بین ماده آلی خاک و هوموس تفاوت وجود دارد در واقع هوموس یک اصطلاح کلی است که گروهی از مواد هومیک مجزا اما متمایز را توصیف می کند در حالیکه ماده آلی خاک موادی هستند که با سرعت های مختلف در زمین تجزیه می شوند.

اسید فولویک: یک ماده هیومیکی قهوه ای مایل به زرد تا رنگ زرد که در هر شرایط pH در آب محلول است و وزن مولکولی کمی نسبت به هیومیک اسید دارد.

هومین: یک ماده هیومیک سیاه رنگ که در هیچ pH ای از آب محلول نیست، وزن مولکولی بالایی دارد و هرگز در محصولات اسید هیومیک مایع استخراج شده از پایه، یافت نمی شود. هومین ها سیاه رنگ هستند.

اسیدهای هیومیک به عنوان واسطه ای برای انتقال مواد مغذی از خاک به گیاه بسیار مهم هستند زیرا می توانند مواد مغذی را نگه دارند و از شسته شدن آنها جلوگیری کنند. اسیدهای هیومیک به ریشه گیاه متصل می شوند. وقتی به ریشه می رسند، آب و مواد مغذی مورد نیاز گیاه را به همراه می آورند. از آنجایی که اسیدهای هیومیک در همه جا وجود دارند و می توانند به نسبت های مختلف توسط حلال های زیادی استخراج شوند، می‌توان آن‌ها را از منابع متنوع با روش های گوناگون استخراج کرد. کود هیومیک اسید در واقع با فرآوری اسید هیومیک از لجن، بقایای گیاهی و مواد آلی دیگر تولید می‌شود. افزودن سطح مناسب این کود آلی می تواند بازدهی رشد را به طرز چشمگیری افزایش دهد. هیومیک اسید در قالب یک کود شیمیایی پرمصرف با توجه به خواصی که دارد بر روی خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک تاثیر می‌ گذارد.

1. پخش سطحی (Broadcasting)

تعریف:

پخش یکنواخت کود بر سطح خاک، قبل یا بعد از کاشت گیاهان.

ویژگی‌ها:

می‌تواند به صورت دستی یا با ماشین‌آلات کودپاش انجام شود.

اغلب برای کودهای ماکرو مانند نیتروژن، فسفر یا پتاسیم استفاده می‌شود.

کاربرد:

مزارع وسیع مانند گندم، جو، ذرت

باغات در دوره رشد یا قبل از بارندگی یا آبیاری

مزایا:

سرعت بالا در اجرای عملیات

مناسب برای مقادیر زیاد کود

ترکیب آسان با عملیات خاک‌ورزی

معایب:

احتمال بالای هدررفت عناصر غذایی به دلیل شستشو یا تبخیر

نیاز به بارندگی یا آبیاری پس از پخش برای انتقال کود به ریشه

2. چالکود

تعریف:

قراردادن کود در گودال‌های کوچک یا چاله‌هایی در نزدیکی ریشه گیاه یا درخت.

ویژگی‌ها:

مخصوص کودهای فسفری، پتاسیمی یا کودهای کامل با عناصر کم‌تحرک

عمق چاله‌ها معمولاً 30 تا 60 سانتی‌متر است.

کاربرد:

باغات میوه (مانند پسته، سیب، مرکبات)

درختان زینتی و درختچه‌ها

مزایا:

رساندن مستقیم مواد مغذی به منطقه ریشه

کاهش تلفات ناشی از تبخیر یا شستشو

بهبود تهویه و ساختار خاک اطراف ریشه

معایب:

زمان‌برتر از روش پخش سطحی

نیاز به تجهیزات یا نیروی کار بیشتر